Breekpunten bereikt ??

Ik heb vrijdag wat zitten 'spelen' met de grafiek van de Amerikaanse aandelenindex S&P 500. En ik begin te denken dat ik iets interessants heb gevonden. Aandelenbeurzen zijn de laatste drie weken sterk gedaald. Ruwweg is er bij Amerikaanse, Europese, Aziatische en Japanse beurzen 10% af.

Ik heb bij onderstaande grafiek een horizontale lijn gelegd op de (tussentijdse) top van de S&P in de eerste week van dit jaar. Dat was het hoogste punt sinds de bodem van de beurzen in maart 2009 was bereikt. Zoals je ziet hebben we sinds maart 2009 een gigantische stijging gekend maar zitten we nog ver af van de top van voor de crash van eind 2008. De S&P 500 topte begin dit jaar tot rond de 1150 punten.

Het lijkt erop dat dit niveau van 1150 niet onbelangrijk is. De voorbije 8 jaar vormde het steeds een breekpunt. In 2002 betekende dit niveau een tussentijdse top vanwaar de beurzen nog eens (ze waren in 2000 en 2001 al gedaald) verder naar beneden donderden richting hun dieptepunt eind 2002 - begin 2003. Toen de S&P terug herstelde na de bodem te hebben bereikt, bleek dit niveau van 1150 heel moeilijk te doorbreken. Gedurende bijna het volledige jaar 2004 probeerde de S&P door de 1150 punten te breken maar slaagde hier pas in na vele pogingen. 1150 vormde toen een belangrijk weerstandniveau, zoals technische analisten dat noemen. Eenmaal erdoor gingen we hoger maar werd het niveau nog eens uitgetest maar niet meer doorbroken. Technisch gezien word er dan gezegd dat het weerstandniveau een steunniveau is geworden. Dat is meestal een zeer positief signaal en men kan dan verwachten dat de beurs nog hoger gaat. Dat gebeurde ook. In 2006 en 2007 gingen de beurzen sterk hoger.

Daarna begonnen de beurzen te dalen als gevolg van de subprime crisis in de VS. Eind september 2008 bereikte de S&P het niveau van 1150 punten, dat was na het bankroet van Lehman Brothers. Toen 1150 werd bereikt, ketste de S&P voor enkele dagen omhoog. Maar dat bleef niet duren. De beurs teste opnieuw het steunniveau van 1150 en het brak.

Het niveau van 1150 brak en wat volgde was een complete beurscrash in begin oktober 2008. Het was een crash van gigantische proporties met enorme volatiliteit, enkel gezien tijdens de Depressie van de jaren '30. Een crash die pakweg in het jaar 2103 nog zal worden bestudeerd.

De crash kwam er en de S&P dook razendsnel omlaag. Het dieptepunt werd in maart 2009 bereikt op het helse cijfer: 666. Dit is echt, ik vind dit niet uit!

Sinds dat dieptepunt hebben we een even razensnelle stijging gekend. Weliswaar een stijging die langzaam minder steil werd en (voorlopig) topte rond 1150 punten. Alles daling van na de crash werd gerecupereerd. Dat was toen er heel snel aandelen verhandeld werden en 'stop-losses' contant werden doorbroken. Prijzen werden steeds veel lager gezet en vele lager prijzen werden in snelheid overgeslagen. In de stijging worden die punten gerecupereerd. Ik heb het moeilijk om dit kort uit te leggen, dus is het voor een andere keer. Maar: Nu is 1150 duidelijk opnieuw een weerstandniveau geworden. Zal de beurs nu het volledige jaar (net zoals in 2004) proberen dit niveau te doorbreken of zal er van hieraf iets anders gebeuren? Zou het kunnen dat we opnieuw het dieptepunt opzoeken. Naar mijn mening ziet het er voorlopig niet goed uit.. (klik op de grafieken om grotere versies te zien...)

Vorige week daalden de beurzen sterk. Een belanrijke economische indicator, de verkoop van nieuwe huizen, daalde in de VS. Dit is een zeer slecht teken als je weet hoe de Amerikaanse overheid er alles aan doet (lees: er massaal veel geld tegenaan smijt) om het kopen van huizen opnieuw te stimuleren. De indicator was de laatste maanden wat gestegen, maar kende nu een (voor de experts) een onverwachtse daling. Een beetje een slag in het gezicht.

Erger was wat er op vrijdag gebeurde. De BNP cijfers voor Amerika kwamen uit en die waren extreem goed. De economie groeide met bijna 6% in het vierde kwartaal van 2009. Dit is een extreme snelle stijging. Normaal zouden beurzen euforisch reageren op zo'n cijfers. Maar de Amerikaanse beurs dook lager!!! Dit is echt geen goed teken.

Vele economische cijfers voor 2009 zijn/waren beter dan die van 2008. Overal werden zogenaamde stijgingen opgetekend maar dit komt omdat de meeste economische indicatoren hun stijging of daling vergelijken met het jaar voordien. Jaar-op-jaar cijfers heet dat. De cijfers van 2009 werden steeds vergeleken met die van 2008 en omdat 2008 een extreem slecht jaar was, was het niet moeilijk dat er hier vaak enorme verrassingen tussen zaten. In 2010 zullen de cijfers niet meer worden vergeleken met het zeer zwakke 2008, maar eerder met het (relatief!) betere 2009. Het lijkt erop dat de beurzen beginnen te anticiperen op meer ontgoochelingen.

Laten we even volgende grafiek bekijken. Ik zei al eerder dat de beurs manisch-depressieve neigingen vertoond, kenmerkend voor een economische depressie. 2008 was een depressie voor de beurs. En vorig jaar waren de beurzen manisch. Wat nu?

Deze grafiek maakt duidelijk dat extreem krachtige beursstijgingen enkel voorkomen tijdens periodes die op lange termijn slecht zijn voor de beurs. Zoals in de jaren '70 en jaren '30. Ik heb lang geleden, voor de crisis van 2008, gedacht dat we in het beste geval een herhaling van de jaren '70 zouden hebben en in het slechtste geval een herhaling van de jaren '30. Ik ben er echter steeds meer van overtuigd geraakt dat er nog iets anders kan gebeuren, namelijk het slechtste van beide werelden: een hyperinflationaire depressie. Kunnen we nog eens een beursdaling/crash krijgen vooraleer die extreem gaan stijgen eens we in hyperinflatie gaan?? Misschien zijn de banken en overheden er wel op aan het sturen om zo de geldsluizen opnieuw open te zetten.

Een ding is zeker: ik voel gevaar. Om dit te illustreren, zie hier een foto getrokken in Tsjernobyl. De komende weken zullen zeer belangrijk zijn. Wat zullen de beurzen doen. Breekt er paniek uit of gaan de centrale banken weer geld oppompen? Stel je voor dat er opnieuw een beurscrash komt, amper een goed jaar na de vorige crash! Dan zou het voor iedereen echt wel duidelijk zijn dat we in een economische depressie zitten. Dat het allemaal veel erger is achter de schermen dan wat ons de laatste maanden weer werd verteld.

Ik heb nog wat meer zitten zoeken naar grafieken...


Het blijft voornamelijk bij technische analyse. Ik ben niet voor technische analyse op zich. Fundamentele analyse is het belangrijkste. Hierbij ga ik belangrijke economische indicatoren zoals vraag- en aanbod bestuderen. Technische analyse is goed als je al een fundamentele visie hebt. Die ben ik hier de laatste maanden aan het uitleggen. Laten we even naar volgende technische grafiek kijken. Hier worden Fibonacci-niveau's op de grafiek geplaatst. Fibonacci getallen komen overal voor, in de natuur, tussen mensen onderling, en zo zijn er ook mensen die geloven dat het zijn belang heeft in de economie of op de beurs.


Ik heb de voorbije 2 jaar serieus getwijfeld aan het belang van technische analyse (TA) omdat ik weet hoe de beurzen gemanipuleerd kunnen worden. Het kan de resultaten van TA compleet in de war sturen. Manipulatie kan fundamenteel zijn, en daarom plaats je het binnen het kader van fundamentele analyse. Wat nog steeds het belangrijkste is.





Maar goed, laten we even kijken naar bovenstaande grafiek. De S&P bereikte een Fibonacci-retracement van 50% op 1130. Dat wil zeggen dat 50% van de daling van de top in 2007 tot het dieptepunt in maart 2009 werd teruggewonnen. We weten nu dat de S&P 500 topte rond de 1150. Laat ons zeggen een Fibonacci van 52%.


Opeens zocht ik een andere grafiek op. En ik smijt hem hier op. De grafiek van de Dow Jones (een andere belangrijke index naast de S&P 500) tijdens de Depressie van de jaren '30. Je had de crash in 1929. De Dow crashte van 381 punten naar 198 punten in 1929. Daarna volgde het herstel tot 294 punten. En nu komt het: dit was een Fibonacci-herstel van 52% ...




Kippenvel iemand???


Dus de Dow herstelde tot in 1930, gelijkwaardig met het herstel in 2009. Kan het zijn dat 1929, onze 2008 was? Dat 1930 gelijkwaardig was met 2009? Zal 1931 een handleiding zijn voor 2010? En zo verder??

Als dit het geval, begin alvast te huilen. De grafiek ziet er dramatisch uit. Ja, we zijn iets achter 'op schema' want de beurzen begonnen in 1930 reeds te dalen. De daling in 1931 en 1932 was echt dramatisch. De beurs kelderde met meer dan 80%. Tachtig procent!!!

Dit is een grafiek die ik enkele maanden geleden las bij een artikel van Joseph Russo. Hij legt de twee crisissen echt boven elkaar en kijkt wat er in de toekomst kan gebeuren. Hij vergeleek de top en bodems van de jaren '30 met de top van 2007 en de bodem van 2009. Daarna stelde hij dat de Dow naar 10500 punten kon stijgen net zoals in 1930. Dat deed de Dow in december 2009. Tot 10500 punten. In de eerste week van januari 2010 gingen we nog tot 10700 punten. Nu staan we nog maar net boven de 10000. Conclusie is dat als de Dow nog evenveel procent moet dalen zoals in de jaren dertig, we nog richting 1560 punten gaan in de Dow en iets van 150 punten in de S&P.

Dit zou echt de handleiding zijn voor een complete deflationaire ineenstorting. Het zou enkel verholpen kunnen worden als de centrale banken de monetaire sluizen compleet openzetten. Geld drukken alsof er geen volgende ochtend meer zal zijn...


Als je 1931 in gedachten houdt moet je echt ook denken aan de monetaire crisis die toen in Europa losbarstte. Hetzelde lijkt nu te gebeuren. Griekenland zit in zeer nauwe schoenen en staat overal 'in the picture'. Griekenland kan eventueel nog gered worden door Europa. Maar andere Europese landen staan er vaak niet veel beter voor. Ook zij komen in de problemen, vroeg of laat. Griekenland en pakweg Portugal kunnen eventueel nog gered worden, maar wie zal Groot-Brittannië of Spanje redden???

Voorlopig negatief voor de euro. Maar zoals eerder gezegd. De VS is er nog slechter af. Nog veel meer staten zijn daar bankroet. Staten zoals Californië met een groter belang dan Griekenland & co. Het is moeilijk te bepalen of de euro eerst gedevalueerd wordt en dan pas de dollar. Maar beide munten zijn zwak (net als vele andere in de wereld). Goud zal uiteindelijk stijgen in alle munten, op termijn. Zoals gezegd, misschien nog even dalen in dollar, stijgen in euro. Om daarna opnieuw te wisselen. Ter info: in 1931 werden de Europese munten gedevalueerd. In 1933 werd de Amerikaanse dollar gedevalueerd.

Ik heb al lang gewaarschuwd voor een muntencrisis van apocalyptische omvang en we komen stap per stap dichtbij. Opeens gaan we in de afgrond vallen.

Iets anders, maar toch een verhaal dat eraan gelinkt is. De zilverprijs is de laatste weken sterk aan het dalen. Op basis van TA, lijken dit interessante niveau's. De RSI (relative strength indicator) staat op zeer lage niveau's die in het verleden echt goede koopmomenten bleken. Enkel augustus 2008 was vertekend. En dat betekende een voorteken voor de algemene beurscrash van sept-okt 2008. Ik heb de voorbije weken hier al aan zitten denken, nog voor ik de zaken die ik hierboven schreef, dit weekend ben beginnen linken.

Zilver is zeer interessant nu. Zeer koopwaardig, ook tegenover goud. Maar alles is mogelijk. Als JP Morgan het opnieuw wil zoals in augustus 2008 kunnen we nog lager. Hou dus kruit bij om op eventuele lagere niveau's te kunnen bijkopen. Gespreide aankopen zijn dus van cruciaal belang!!




Ook de indexen van de goudmijnen en zilvermijnen zijn ongeveer 25% gedaald. Het is ook hier interessant om (gedeeltelijk!) bij te kopen. Ik wacht nog even af. Ik zou graag goud, en de goud- en zilvermijnen zien stijgen terwijl de algemene beurzen dalen. Voorlopig kan je volgens TA de goudindexen op deze niveau's als een koopje zien, maar we zitten ook hier op belangrijke steunniveau's die nu snel doorbroken kunnen worden...

En dan nog een faits divers.. maar toch. Ondanks alles zijn er ook beurzen die het goed doen!! Sinds begin dit jaar wist de beurs van Estland al met meer dan 30% te stijgen. Er zijn dus echt altijd opportuniteiten. De Estse beurs stijgt voornamelijk omdat de ECB er dit jaar de euro wil invoeren. Terwijl de Griekse en de Spaanse beurzen klappen krijgen omdat ze uit de eurozone dreigen te vallen...


De grafiek sinds begin 2009. In 2010 reeds een nieuwe sterke stijging dus:


Maar echter nog ver verwijderd van het hoogepunt in 2007. De Baltische Staten blijven in een Depressie.