De eerste electronische bank-run (september 2008)

Volgend filmpje moet je echt eens beluisteren. Het is ontluisterend. Van half september 2008 tot half oktober keek de wereldeconomie recht in de afgrond. In een kwestie van uren kon de totale ineenstorting veroorzaakt worden als overheden en beleidsmakers er niet in slaagden de paniek onder investeerders, beleggers en spaarders te stoppen. Ze slaagden erin, maar niets zegt dat het hen de volgende keer evengoed lukt. En niets zegt dat de volgende keer ver in de toekomst hoeft te liggen. Om het belang van de woorden beter in je hersenpan te laten doordringen, is ze nog eens nalezen noodzakelijk: "On Thursday (Sept 18), at 11am the Federal Reserve noticed a tremendous draw-down of money market accounts in the U.S., to the tune of $550 billion was being drawn out in the matter of an hour or two. The Treasury opened up its window to help and pumped a $105 billion in the system and quickly realized that they could not stem the tide. We were having an electronic run on the banks. They decided to close the operation, close down the money accounts and announce a guarantee of $250,000 per account so there wouldn't be further panic out there.If they had not done that, their estimation is that by 2pm that afternoon, $5.5 trillion would have been drawn out of the money market system of the U.S., would have collapsed the entire economy of the U.S., and within 24 hours the world economy would have collapsed. It would have been the end of our economic system and our political system as we know it." De paniek was dus astronomisch groot op die 18de september. Ik herinner me die dagen nog zéér goed. 18 september was een donderdag en ikzelf verkeerde in een euforische sfeer terwijl iedereen rondom mij op het werk van geen hout pijlen wist te maken. Niemand wist wat er de volgende uren en dagen allemaal kon gebeuren. Zo goed als niemand had de scherpte van de crisis zien aankomen. Op maandag 15 september had Lehman Brothers het faillissement aangevraagd. Ook vele andere financiële instellingen verkeerden toen in noodtoestand. Er was ook heel wat te doen rond AIG, JP Morgan, Morgan Stanley. Merrill Lynch moest halsoverkop overgenomen worden (lees: gered) door het grotere Bank of America. Ik weet nog goed dat ik tegen collega's op maandag of dinsdag zei: AIG moet binnen de 48 of 72 uur gered worden of ze gaan eraan en met hen een groot deel van het systeem. Toen ik op woensdagochtend opstond had de Amerikaanse overheid AIG gered (tot nu toe). Dat was op de zeventiende van de maand. 18 september was een donderdag en de dag voordien was de goudprijs met bijna 100 dollar gestegen. Het was nooit gezien. Nooit eerder (in de geschiedenis van de dollar) was goud op 1 dag, een kwestie van uren, zo hard gestegen. Mijn broer belde me die avond op en vroeg me of ik het gezien had. Tuurlijk had ik het gezien. We moesten niet veel zeggen, we wisten beiden hoe ernstig de situatie was. Alles kon gebeuren. De goudprijs had duidelijk het signaal gegeven. De goudprijs geeft altijd signalen, ondanks de manipulatie. Wanneer ik de uitlatingen hoor dat de wereld op 18 september zo ver over de afgrond aan het leunen was, wordt het opeens zeer logisch waarom de goudprijs de dag voordien zo steeg. Een ongelooflijk signaal. Men is alvast gewaarschuwd wanneer de goudprijs nog eens zo stijgt. Ik zag het filmpje zonet voor de eerste keer, terwijl ik dit weekend nog nadacht of het bankensysteem in de komende maanden of jaren nog eens zo in de afgrond zou kunnen kijken als het in september en oktober heeft gedaan. Ik vrees dat het binnenkort, in de komende maanden (in het beste geval jaren) nog eens zal gebeuren met een meer catastrofale afloop. Waarom? Omdat ik opnieuw een vreemd gevoel heb dat de geschiedenis zich op een bepaalde manier, niet helemaal hetzelfde maar toch wel goed op elkaar rijmend, zal herhalen. Het was trouwens door de geschiedenis te bestuderen van de vorige Depressies en de vorige crashes dat ik in staat was om de ernst van de huidige crisis in te schatten. Dat én mijn verbeelding. Wat niet onbelangrijk is. De gelijkenissen vond ik opnieuw door een volgende tekst te lezen: "The Boden-Kredit Anstalt bank, which was Austria's largest bank, suffered a run in May 1931. This was the second time that the bank had been in crisis. Like many other banks ithad over expanded in the 1920's and it faced a run in 1929. At that time it received support from a banking syndicate headed by the Rothschild bank of Vienna, with assistance from J.P. Morgan of New York and Schroeder Bank of England. The run in mid-May 1931 prompted immediate support from the Bank of England, the Austrian Government, Rothschild, the Bank of International Settlements and the Federal Reserve Bank of New York, all of which granted the pressured bank many millions of dollars, which were insufficient. In a last ditch effort the Austrian Government guaranteed the failing bank a 150 million dollars. But Austria's credit was worthless and the guarantee was withdrawn. Shortly, thereafter, Austria declared bankruptcy by going off the gold standard, and the Kredit Anstalt bank collapsed." Ik wist eerder al dat de Kredit Anstalt bank in 1931 failliet ging. Door vele analyses wordt dit als een van de grote aanleidingen, of beter naast de Crash van Wallstreet de finale doodsteek, gegeven tot de Depressie van de jaren '30. Ik wist dat de val van de Oostenrijkse bank leidde tot bankenfaillissementen in Europa en de VS, al snel duizenden banken totdat Roosevelt in 1933 Amerikaans president werd. Ik wist ook dat de aanleiding tot de val van de Oostenrijkse bank een bank run was. Wat ik niet wist, en hier belangrijk is volgens mij, is dat het over de tweede 'run' in twee jaar al ging. In 1929 was er al eens een run op de bank geweest maar toen werd het probleem opgelost. Tijdelijk, achteraf gezien, want twee jaar later ging de bank ten onder aan een bank-run, nog veel krachtiger dan de eerste, en geen overheid in de wereld kon het tegenhouden. Kan het zijn dat een bank die nu gered wordt, binnen een paar maanden of jaren door een nieuwe, meer krachtige bank-run toch failliet gaat en hiermee een des te krachtiger domino-effect in werking zet? Zeker. Mijn beste gok, is dat het nu om een Britse bank zou kunnen gaan. De Britse overheid die, in samenwerking met andere overheden en centrale banken en andere grote banken, er niet in slaagt de paniek te stoppen. Het kan natuurlijk evengoed een andere Europese bank zijn, die de ineenstorting in werking zet. Of een Amerikaanse. Maar Groot-Brittannië is geen onlogische keuze zoals ik in een van de volgende posts nog zal uitleggen. Groot-Brittannië is, net zoals Oostenrijk in het begin van de vorige eeuw, een hegemonie in verval.

Een belangrijke Britse bron meldt dat Groot-Brittannië in oktober slechts op 3 uur van het bankroet stond!!! In Groot-Brittannië was er heel wat commotie rond de uitspraken en bekentenissen van deze hooggeplaatste persoon. Het zou onnodig opnieuw paniek teweeg brengen. Benieuwd wat ze in Amerika zullen vinden van de uitlatingen van Congreslid Paul Kanjorski die je hierboven in het filmpje hoorde..

Sommige waarnemers gaan ervan uit dat het faillissement van Lehman Brothers te vergelijken valt met de Kredit Anstalt. Misschien. Velen gaan ervan uit dat overheden geen banken meer overkop zullen laten gaan. Daar ga ik niet op wedden. Ze zullen er velen "redden" en het zal véél geld kosten. Maar de kans is groot, heel groot, dat ze ondanks alle geld van de wereld toch nog een paar banken door hun vingers laten glippen wat nieuwe dominostenen laat vallen. Hoe dan ook, we zijn gedoemd tot depressie. We hebben decennia van gedopeerde, enkel op krediet gebaseerde, economische groei gehad. Na de actie krijgen we nu de reactie. En wat voor een!